Hiện nay, nông dân trên địa bàn huyện đang tập trung thu hoạch vụ Đông, bắt tay vào làm đất để sản xuất vụ Xuân. Theo nhận định của Trung tâm Khí tượng thủy văn Quốc gia, vụ Xuân 2023 tiếp tục được xác định là vụ sẽ gặp những bất lợi về thời tiết, nguồn nước. Lường trước những khó khăn đó, UBND huyện đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn, các địa phương chuẩn bị đầy đủ vật tư, máy móc, thực hiện quyết liệt các giải pháp khắc phục khó khăn để giành thắng lợi vụ Xuân.

 

Thu hoạch xong cây rau màu vụ Đông, hàng trăm hộ nông dân ở xã Quang Khải đã nhanh chóng bắt tay vào cày lật đất, nạo vét kênh mương để đợi lấy nước, đổ ải, làm dầm, chuẩn bị xuống giống gieo cấy vụ Xuân. Bà Nguyễn Thị Hoài, nông dân xã Quang Khải cho biết: “Năm nào cũng vậy, cứ thu hoạch xong lứa su hào, súp lơ vụ Đông là chúng tôi lập tức thuê máy cày lật đất, tranh thủ phơi ải để làm vụ Xuân. Mọi việc từ làm đất, gieo mạ, cấy đều thực hiện theo lịch mà tổ khuyến nông xã đã thông báo trên hệ thống loa phát thanh. Đây cũng đã trở thành thói quen của người nông dân chúng tôi từ nhiều năm nay”.

Trên những cánh đồng chân màu gieo mạ của xã Minh Đức những ngày này chưa hề được phủ kín bằng màu xanh của những đám mạ non - 1 điều khác biệt với cùng thời điểm canh tác những năm về trước. Theo ông Nguyễn Ngọc Chấn, HTXDVNN Minh Đức, năm nay, 100% diện tích vụ chiêm xuân được đảm bảo gieo cấy sau Tết nguyên đán. Địa phương đã quán triệt nhân dân thực hiện nghiêm lịch thời vụ theo chỉ đạo của huyện để đảm bảo điều kiện tốt nhất cho lúa xuân phát triển. Trước đây, tâm lý chung của nhiều người dân thường triển khai gieo cấy lúa vụ Xuân kết thúc trước Tết Nguyên đán nên sẽ ảnh hưởng không ít đến công tác chỉ đạo về thời vụ, việc xem nhẹ công tác phòng trừ sâu bệnh là nguy cơ khiến dịch rất dễ bùng phát, lây lan nhanh. Bên cạnh đó, ở nhiều nơi, nông dân sử dụng giống ngoài cơ cấu, mẫn cảm với bệnh đạo ôn, tập quán canh tác một số vùng còn gieo cấy dày, bón phân không cân đối, bón nặng đạm về cuối vụ khiến cho bệnh đạo ôn phát sinh, gây hại diện rộng. Tuy nhiên, tình trạng trên đã được khắc phục khá nhiều trong những năm gần đây. Đại đa số nông dân đã thực hiện sản xuất theo đúng khung lịch thời vụ được ban hành, góp phần không nhỏ giành thắng lợi trong sản xuất vụ đầu tiên của năm. Hiện, HTX NN đang thực hiện khoanh vùng giữ nước cho 60% diện tích gieo cấy lúa xuân đã được đổ ải, cung ứng hơn 4 tấn thóc giống phục vụ xã viên chuẩn bị ngâm ủ, xuống giống khi đến lịch thời vụ; sẵn sàng hơn 3 tấn thóc ngâm mồi ủ để trộn thuốc diệt chuột.

Theo kế hoạch, vụ Xuân năm nay toàn huyện sẽ phấn đấu gieo cấy hơn 6.600ha lúa, đồng thời phấn đấu gieo trồng 800 ha dưa hấu, dưa lê, dưa chuột, ớt, bí xanh, rau xanh các loại. Để bảo đảm kết quả sản xuất, tránh thời tiết bất lợi, cơ cấu của vụ Xuân được bố trí chủ yếu là trà Xuân muộn chiếm 92% tổng diện tích, trong đó trà một sẽ tiến hành xuống giống từ 25 tháng 1 đến 5/2, trà hai sẽ bắt đầu gieo thẳng từ 5 - 20/2. Riêng đối với diện tích Xuân sớm, hiện nay bà con đã gieo mạ theo hướng dẫn khung thời vụ của ngành Nông nghiệp, tổ chức chăm bón, bảo vệ gần 30 ha mạ đã gieo. Các giống lúa được sử dụng là lúa chất lượng Nếp, TBR279, TBR225, Thiên ưu 8, Đài Thơm 8, Tám Xoan, RVT,... Lúa lai gồm: TH3-3, Lai thơm 6,.... Các giống lúa thường: Q5, KD18, SHPT3,.. Đây là những giống đã qua khảo nghiệm trên địa bàn tỉnh, cho chất lượng gạo tốt, năng suất cao, có khả năng chống chịu sâu bệnh và thích ứng với điều kiện thời tiết bất lợi.

Một điểm mới trong các vụ sản xuất hiện nay là mô hình liên kết giữa người nông dân và các doanh nghiệp ngày càng được nhân rộng. Hàng chục mô hình liên kết ở các xã như Tân Kỳ, Dân Chủ, An Thanh, Quang Trung, Nguyên Giáp... cho doanh thu lên đến hàng trăm triệu đồng/năm đã chứng minh hiệu quả của mối liên kết giữa các nhà, tạo tâm lý yên tâm cho bà con nông dân yên tâm đầu tư sản xuất.

Theo nhận định của Trung tâm Khí tượng thủy văn Quốc gia, vụ Xuân năm 2023 tình hình thời tiết sẽ có những diễn biến phức tạp, dự báo từ nay đến tháng 2/2023 có thể có nhiều đợt rét đậm, rét hại, ảnh hưởng đến mạ Xuân trà sớm, lúa Xuân sớm và mạ trà Xuân muộn. Bên cạnh đó, rét đậm có kèm theo mưa phùn, độ ẩm cao sẽ tạo điều kiện cho bệnh đạo ôn phát sinh, gây hại nặng, nguồn nước cho sản xuất vụ này cũng rất khó khăn. Ngoài ra, giá cả vật tư đầu vào như phân bón, thuốc BVTV, xăng dầu... vẫn đang ở mức cao, trong khi giá các loại nông sản không tăng hoặc tăng không đáng kể, có thể dẫn đến tình trạng một số người dân giảm đầu tư vào sản xuất. Các sinh vật gây hại cũng sẽ diễn biến phức tạp, nhất là chuột, bệnh đạo ôn, lúa cỏ trên đồng ruộng… ảnh hưởng lớn đến sản xuất lúa vụ Xuân.

Để bảo đảm kế hoạch sản xuất đủ diện tích, đúng khung thời vụ, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có công văn hướng dẫn, yêu cầu các xã, thị trấn tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt công tác đảm bảo sản xuất; huy động lực lượng, nhất là các thiết bị cơ giới để đẩy nhanh tiến độ làm đất, gieo trồng, thực hiện gieo cấy đúng theo khung lịch thời vụ của tỉnh. Tiếp tục thực hiện tích tụ, tập trung đất đai để phát triển nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao; phát triển sản xuất trồng trọt theo hướng tập trung, hàng hóa quy mô lớn, sản xuất hữu cơ, thân thiện với môi trường. Cùng với đó, triển khai có hiệu quả cơ chế, chính sách đổi mới hình thức tổ chức sản xuất, tăng cường liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm; nâng cao chất lượng dịch vụ phục vụ sản xuất trồng trọt; có phương án quản lý, điều hành tưới tiêu hợp lý, kịp thời, đảm bảo chuẩn bị mọi điều kiện tốt nhất cho sản xuất vụ chiêm xuân 2023 giành thắng lợi.